Ticaret Sicili İşlemleri ile İlgili Açıklamalar
Ticaret Sicil Memurluklarının Ticaret ve Sanayi Odalarına Devri 27.06.1995 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 559 sayılı TTK'nun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair Kanun Hükmünde Kararname ile TTK'nun bazı maddeleri ile Ticaret Siciline ilişkin 26,27,28. maddeleri değiştirilerek, daha önce Adalet Bakanlığına bağlı olarak Asliye Hukuk Mahkemeleri bünyesinde kurulan Ticaret Sicili Memurlukları, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı olarak Ticaret ve Sanayi Odaları nezdinde kurulmaları kararlaştırılmıştır.
Bu sebeple, 31.10.1995 yılında Adalet Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve TOBB tarafından imzalanan protokol gereğince, Ticaret Sicili Memurluklarının Odamıza devri gerçekleşmiştir.
Ticaret Sicili Memurluğu'nun İş ve Hizmetleri
1. Tacir niteliğinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin ticaret siciline tescillerini yapmak,
2. Gerçek ve tüzel kişi tacirlerin durumlarında meydana gelen değişiklikleri yapmak,
2.1 Gerçek kişilerde unvan, adres, faaliyet konusu değişikliği, ticareti terk ,v.b.işlemleri yapmak,
2.2 Tüzel kişilerde ana sözleşme değişikliği , tescile tabi yönetim kurulu,ortaklar kurulu, genel kurullar, fesih ve tasviyeler vb)
3. Ticaret Sicili memurluğunca düzenlenmesi ön görülen belgeleri vermek,
4. Ticari işletme rehni tescil etmek,
5. Kamu kurum ve kuruluşlarının müseccel tacirler hakkında istedikleri bilgi ve belgeleri vermek,
6. Mevzuat gereğince sicil memurluğunca yapılması öngörülen diğer iş hizmetleri yapmak,
Ticaret Sicili İşlemlerinin Tabi Olduğu Hükümler
Ticaret Siciline ait bütün işlem ve işler özellikle tescil, değişiklik ve kayıt silmeler Türk Ticaret Kanunu ile diğer kanunlar ve Ticaret Sicili Tüzüğü hükümlerine göre yapılır.
Herhangi bir olayın tescil edilebilmesi için bu hususun Kanun veya Ticaret Sicili Tüzüğü'nde yer almış olması zorunludur. (TST.9_12_27) Harç Zorunluluğu
Ticaret Sicili Memurluğundan herhangi bir istekte bulunan veya örnek bir evrak isteyen kimse kanuni harcı ödemediği sürece isteği ile ilgili hiçbir işlem yapılamaz. (TST. 12) Her yıl bu harç tarifesi ocak ayında değişmektedir.
Tescil, Koşulları, İlgililer, Talebin Şekli, Süresi, Değişiklikler
Tescil, Tadil, Terkin:
Tescil: Bir vakıanın (olayın) sicile geçirilmesi
Tadil (Değişiklik): Sicile yazılmış bir vakıadaki değişiklik dolayısıyla sicildeki kayıtların değiştirilmesi ve düzeltilmesi.
Terkin (Kayıt Silme): Sicile yazılmış bir vakıanın ortadan kalkması veya sona ermesi nedeniyle ona ait kayıtların silinmesidir.
Tescilin Koşulları: Tescil talep üzerine yapılır.Tescil talebinin ilgililer veya mümessilleri veya hukuki halefleri tarafından dilekçe ile kanunda aksine hüküm olmadıkça 15 günlük süre içerisinde yapılması gerekmektedir.
İlgililer: Tacirin gerçek kişi olması halinde kendisi, tüzel kişi olması halinde yetkili organ veya yetkili temsilcileridir.
Bir hususun tescilini istemeye birden fazla yetkili olduğu zaman kanunda aksine hüküm olmadıkça bunlardan birinin isteği yeterli sayılır.
Değişiklikler: Tescil edilmiş hususlarda meydana gelen her türlü değişikliğin tescili zorunludur. (T.K. 29. 30. 31. 32. 33) (TST. 21. 24. 31. 32)
Sicil Memurunun İnceleme Mükellefiyeti, Tescilin Reddi, İtiraz
Sicil Memurunun İnceleme Mükellefiyeti:
Sicil memuru tescil için gerekli yasal koşulların var olup olmadığını incelemekle yükümlüdür.
Tescil için kanun ve Ticaret Sicili Tüzüğü'nde öngörülen koşulların yerine getirilip getirilmediğini araştırır.
Tescili istenen olayların 3. kişilerde yanlış düşünce uyandırıp uyandırmayacağını, gerçeğe, kamu düzenine, kanunun emredici hükümlerine uygunluğunu araştırmakla mükelleftir. (TK. 34) (TST 28. 29. 30)
Tescil İsteğinin Reddi:
Sicil memurunun yaptığı inceleme sonucunda kanun veya ticaret sicili tüzüğünün tescil için aradığı koşullara uygun olmadığının veya koşullardan bazılarının eksik olduğunun saptanması ve verilen süreye uygun duruma getirilmemesi, eksiklerin tamamlanmaması halinde tescil isteği red olunur.
Tescil isteğinin reddine ilişkin karar, dilekçeyi veren ilgiliye 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ olunur. Bu kararın imza karşılığında sicil dairesinde elden verilmesi de tebliğ hükmündedir. (TK. 34. 36) (TST. 28. 29. 30)
Sicil Memurunun Kararına İtiraz:
İlgililer sicil memurunun vereceği tescil, değişiklik ve kayıt silme ile ilgili kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 8 gün içinde Ticaret Sicilinin bulunduğu yerdeki ticari davalara bakmakla görevli Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilirler.
Mahkemenin vereceği kararlar aleyhine ilgililer ve sicil memuru tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde HMUK hükümlerince temyiz edebilirler. (TK 35. 36) (TST. 9. 30) Ticari İşletme, Ticari İşletmenin Unsurları, Şube
Ticari İşletme: Ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletme sayılır.Ticari işletme Türk Ticaret Kanunu'nun 11,12,13. maddeleriyle, Ticaret Sicili tüzüğünün 14. maddesinde tanımlanmıştır.
Ticari İşletmenin Unsurları: Bir gelir sağlamayı hedef tutmayan veya sürekli faaliyetlerle, ticaret kanununun 17. maddesinde tanımı yapılan, esnaf sınırlarını aşmayan faaliyetler ticari işletme sayılmaz.
Ticaret Sicili tüzüğünün 14. maddesine göre ticari işletmenin genel unsurları gelir sağlanmanın amaç edinilmesi, süreklilik ve esnaf faaliyetinin sınırlarının aşılmış olmasıdır.
Ticaret sicili tüzüğünün 15. maddesi gereğince Bakanlar kurulınca Türk Ticaret Kanunu'nun 1463. maddesinin 2. fıkrasına dayanılarak çıkarılan kararnamede yer alan limitleri aşmayan ticari işletmelerin tescili zorunlu değildir.
Ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletme sayılır. Nelerin ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer müesseseler olduğu Türk Ticaret Kanunu 'nun 12. ve 13. maddelerinde gösterilmişir.
Şube: Ticaret Kanunu şubeyi tanımlamıştır.Şubenin tanımını yapan 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanunu'nun 9. maddesinin 3. Fıkrasına göre, bir merkeze bağlı olduğu halde müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi olmadığı halde tek başına ticari muamele yapan yerler şubedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 42. maddesinin 3. ve 4. fıkrası gereğince merkezi Türkiye'de bulunan işletmelerin şubeleriyle merkezi Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye'deki şubeleri bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilanı zorunludur. (TK. 42, 50) (TST. 52, 53, 54, 55) Tacir, Gerçek Kişi Tacir, Tacir-Esnaf Ayırımı, Tüzel Kişi Tacir
Gerçek Kişi Tacir: Türk Ticaret Kanunu'nun 14. maddesine göre bir ticari işletmeyi kısmen bile olsa kendi adına işleten kimse tacir sayılmaktadır.
Bu tanım gereğince gerçek kişilerin tacir niteliğini kazanabilmesi için bir ticari işletmenin var olması, bu ticari işletmenin işletilmesi, ticari işletmenin kısmende olsa kendisi adına işletmesidir.
Tacir Esnaf Ayırımı: 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun 2. ve Değişik 6. Maddeleriyle 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 12 ve 17. maddelerinin uygulanması bakımından, Esnaf ve Küçük Sanatkarlar ile Tacir ve Sanayicinin ayırımına ilişkin esaslar, Esnaf ve Küçük Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi belirleme Koordinasyon Kurulu'nun 14.1.1985 tarihli ve 5 sayılı kararına istinaden Bakanlar kurulunca Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Bu karara göre Koordinasyon Kurulunca tespit ve yayımlanacak esnaf ve küçük sanatkar kollarına dahil olan ve gelir vergisinden muaf olanlarla, kazançları götürü usulde vergilendirilenler, işletme hesabına göre defter tutanlardan iktisadi faaliyetleri nakdi sermayelerinden ziyade bedeni çalışmalarına dayanan ve kazançları ancak geçimlerini sağlamaya yetecek derecede az olan ve Vergi Usul Kanunu'nun 177. maddesinin 1. Fıkrasının 1 ve 3 numaralı bendlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, 2 numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanlar Esnaf ve Küçük Sanatkar;
Vergi Usul Kanunu'na istinaden 1. sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve 1. maddede belirtilenlerin dışında kalanlar Tacir ve Sanayici sayılmaktadır.
Diğer bir anlatımla, gerçek usulde vergilendirilenlerden Vergi Usul Kanunu gereğince 1. sınıf tacir sayılan, bilanço esasına göre defter tutanlarla işletme esasına göre defter tutanlardan Vergi Usul Kanunu'nun 177. maddesinin birinci fıkrasının 1 ve 3 numaralı bendlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, 2 numaralı bendindeki yazılı limitin tamamını aşanlar TACİR sayılmaktadır.
Tüzel Kişi Tacirleri: Ticaret şirketleri ile amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekler, kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek veya ticari bir şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve müesseseler tacir sayılır. (TK. 18)
Ticaret Şirketleri: Kollektif, komandit (Adi ve Sermayesi paylara bölünmüş) limited ve anonim şirketlerdir.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri: 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine göre iktisadi devlet teşekkülü veya kamu iktisadi kuruluşu şeklinde kurulan kamu iktisadi teşebbüsleriyle bunlara bağlı müessese ve işletmeler tacir sayılır. Donatma İştiraki: Türk Ticaret Kanunu'nun 951. maddesine göre oluşturulan donatma iştirakinin tüzel kişiliği olmamasına rağmen tacirlere ilişkin hükümler donatma iştiraki içinde uygulanır. (TK.19)
Ticaret Ünvanı, Gerçek Kişilerde, Ticaret Şirketlerinde, Diğer Tüzel Kişi ve Donatma İştiraki ile Şubelerde Ticaret Ünvanı
Ticaret Ünvanı: Her tacir ticari işletmeyle ilgili işlemlerini ticaret ünvanıyla yapmaya, işletmesiyle ilgili senet ve evrakı bu ünvanla imzalamaya zorunludur. Tescil edilen ticaret ünvanının ticari işletmenin giriş cephesine herkes tarafından kolayca görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılması zorunludur. (TK. 41)
Gerçek Kişilerin Ticaret Ünvanı: Gerçek kişi tacirlerin ünvanı onların ad ve soyadlarından meydana gelir. Ad ve soyad kısaltılmaksızın bütün harfleriyle yazılır. Ad ve soyadına uygun ekler yapılabilir. Ticaret ünvanına, o ünvanı aynı sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş olan ünvanlardan açıkça ayırmaya yarayan eklerin yapılması zorunludur.
Ad ve soyadına eklenen ekler ticaret ünvanının unsurlarındandır. (TK. 43) (TST. 17)
Ticaret Ünvanı Eklerinin Koşulları:
Bir tacirin ünvanını meydana getirmek üzere ad ve soyadına yapacağı ilavelerin tacirlerin kimliği veya işletmenin genişliği ve ehemmiyeti veya mali durumu hakkında üçüncü kişilerde yanlış bir kanı oluşmasına yer verebilecek şekilde veya gerçeğe yahut kamu düzenine aykırı olmaması zorunludur.
Yapılacak eklerin işletmenin gerçek durumunu gösteren veya ünvanda anılan kimsenin gerçek kimliğini belirten sözler olabileceği gibi ilk paragraftaki koşullara uygun hayali adlar olabilir.
Tek başına ticaret yapan gerçek kişiler ticaret ünvanlarına bir şirketin varolduğu izlenimine neden olabilecek ekler yapamazlar.
Ticaret Kanunu'na uygun bir şirket olmadıkça bir işletmenin ünvanına birden fazla gerçek kişinin ad ve soyadı konulamaz.
(Türk), (Türkiye), (Cumhuriyet), (Milli) kelimeleri ticaret ünvanına ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir. (TK. 48) (TST. 18)
Ticaret Şirketlerinde Ticaret Ünvanı:
Kollektif Şirket: Kollektif şirketin ticaret ünvanının bütün ortakların veya hiç olmazsa ortaklardan birinin ad veya soyadı ile ortada bir şirketin bulunduğu ve şirketin kollektif olduğunu gösteren sözleri içermesi zorunludur. (TK. 44) (TST. 19)
Adi ve Paylı Komandit Şirket: Adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ünvanı komandite ortaklardan birinin ad ve soyadı ile şirket ilişkisi bulunduğunu ve şirketin adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olduğunu gösteren sözlerden oluşur.Bu şirketlerin ünvanlarında komanditer ortakların ad ve soyadlarının bulunması yasaktır. (TS. 44) (TST. 19)
Limited ve Anonim Şirketler: Limited ve anonim şirketler ne işle uğraştığı gösterilmek ve Türk Ticaret Kanunu'nun 48. maddesi hükümleri yerine getirilmek koşuluyla ticaret ünvanlarını serbestçe seçebilirler. Ünvanlarında limited, anonim kelimelerinin bulunması zorunludur.Ünvanlarında gerçek bir kişinin ad veya soyadı bulunduğu takdirde şirket nevini gösteren sözler rümuzlu veya kısaltılmış olarak yazılamaz. (TK. 45) (TST. 19)
Diğer Tüzel Kişiler ve Donatma İştiraki:
Diğer Tüzel Kişiler: Amacına varmak için bir ticari işletme işleten derneklerle, vakıfların, kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek veya ticari bir şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunan işletmelerin ticaret ünvanları kendi adlarının aynıdır. Kamu yararına derneklerin işlettikleri tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmelerle; devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından işletilen ve tüzel kişiliği buunmayan ticari işletmelerin ünvanları kendilerini işleten tüzel kişinin adı ile işletme konusunu gösteren sözlerden oluşur. (TK. 18) (TST. 20)
Donatma İştiraki: Donatma iştirakinin ticaret ünvanı müşterek donatanlardan en az birisinin ad ve soyadından ve donatma iştirakinin bulunduğunu gösteren sözlerden meydana gelir. Soyadları ile gemi adının tam olarak yazılması zorunludur.
Donatma iştirakinin tescilinde Türk Ticaret Kanunu'nun 951. maddesinin 2. Fıkrasındaki esaslar gözönünde bulundurulur. (TK. 46) (TST. 20)
Şubeler :
Her şube kendi merkezinin ticaret ünvanını “şube” olduğunu belirterek kullanmak zorundadır.
Her şubenin ünvanı kendi merkezinin ticaret ünvanına o merkezin şubesi olduğunu açıkça gösteren sözlerin eklenmesiyle oluşur. Şube ünvanına şubeyle ilgili eklerin yapılması mümkündür.
Merkezi yurtdışında bulunan bir işletmenin Türkiye'deki şubesinin ticaret ünvanının tescilinde merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun açıkça gösterilmesi zorunludur. (TK. 50) (TST. 53)
Ticaret Sicil Memurluklarının Ticaret ve Sanayi Odalarına Devri 27.06.1995 tarihli resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 559 sayılı TTK'nun bazı maddelerinde değişiklik yapılmasına dair Kanun Hükmünde Kararname ile TTK'nun bazı maddeleri ile Ticaret Siciline ilişkin 26,27,28. maddeleri değiştirilerek, daha önce Adalet Bakanlığına bağlı olarak Asliye Hukuk Mahkemeleri bünyesinde kurulan Ticaret Sicili Memurlukları, Sanayi ve Ticaret Bakanlığına bağlı olarak Ticaret ve Sanayi Odaları nezdinde kurulmaları kararlaştırılmıştır.
Bu sebeple, 31.10.1995 yılında Adalet Bakanlığı, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve TOBB tarafından imzalanan protokol gereğince, Ticaret Sicili Memurluklarının Odamıza devri gerçekleşmiştir.
Ticaret Sicili Memurluğu'nun İş ve Hizmetleri
1. Tacir niteliğinde bulunan gerçek ve tüzel kişilerin ticaret siciline tescillerini yapmak,
2. Gerçek ve tüzel kişi tacirlerin durumlarında meydana gelen değişiklikleri yapmak,
2.1 Gerçek kişilerde unvan, adres, faaliyet konusu değişikliği, ticareti terk ,v.b.işlemleri yapmak,
2.2 Tüzel kişilerde ana sözleşme değişikliği , tescile tabi yönetim kurulu,ortaklar kurulu, genel kurullar, fesih ve tasviyeler vb)
3. Ticaret Sicili memurluğunca düzenlenmesi ön görülen belgeleri vermek,
4. Ticari işletme rehni tescil etmek,
5. Kamu kurum ve kuruluşlarının müseccel tacirler hakkında istedikleri bilgi ve belgeleri vermek,
6. Mevzuat gereğince sicil memurluğunca yapılması öngörülen diğer iş hizmetleri yapmak,
Ticaret Sicili İşlemlerinin Tabi Olduğu Hükümler
Ticaret Siciline ait bütün işlem ve işler özellikle tescil, değişiklik ve kayıt silmeler Türk Ticaret Kanunu ile diğer kanunlar ve Ticaret Sicili Tüzüğü hükümlerine göre yapılır.
Herhangi bir olayın tescil edilebilmesi için bu hususun Kanun veya Ticaret Sicili Tüzüğü'nde yer almış olması zorunludur. (TST.9_12_27) Harç Zorunluluğu
Ticaret Sicili Memurluğundan herhangi bir istekte bulunan veya örnek bir evrak isteyen kimse kanuni harcı ödemediği sürece isteği ile ilgili hiçbir işlem yapılamaz. (TST. 12) Her yıl bu harç tarifesi ocak ayında değişmektedir.
Tescil, Koşulları, İlgililer, Talebin Şekli, Süresi, Değişiklikler
Tescil, Tadil, Terkin:
Tescil: Bir vakıanın (olayın) sicile geçirilmesi
Tadil (Değişiklik): Sicile yazılmış bir vakıadaki değişiklik dolayısıyla sicildeki kayıtların değiştirilmesi ve düzeltilmesi.
Terkin (Kayıt Silme): Sicile yazılmış bir vakıanın ortadan kalkması veya sona ermesi nedeniyle ona ait kayıtların silinmesidir.
Tescilin Koşulları: Tescil talep üzerine yapılır.Tescil talebinin ilgililer veya mümessilleri veya hukuki halefleri tarafından dilekçe ile kanunda aksine hüküm olmadıkça 15 günlük süre içerisinde yapılması gerekmektedir.
İlgililer: Tacirin gerçek kişi olması halinde kendisi, tüzel kişi olması halinde yetkili organ veya yetkili temsilcileridir.
Bir hususun tescilini istemeye birden fazla yetkili olduğu zaman kanunda aksine hüküm olmadıkça bunlardan birinin isteği yeterli sayılır.
Değişiklikler: Tescil edilmiş hususlarda meydana gelen her türlü değişikliğin tescili zorunludur. (T.K. 29. 30. 31. 32. 33) (TST. 21. 24. 31. 32)
Sicil Memurunun İnceleme Mükellefiyeti, Tescilin Reddi, İtiraz
Sicil Memurunun İnceleme Mükellefiyeti:
Sicil memuru tescil için gerekli yasal koşulların var olup olmadığını incelemekle yükümlüdür.
Tescil için kanun ve Ticaret Sicili Tüzüğü'nde öngörülen koşulların yerine getirilip getirilmediğini araştırır.
Tescili istenen olayların 3. kişilerde yanlış düşünce uyandırıp uyandırmayacağını, gerçeğe, kamu düzenine, kanunun emredici hükümlerine uygunluğunu araştırmakla mükelleftir. (TK. 34) (TST 28. 29. 30)
Tescil İsteğinin Reddi:
Sicil memurunun yaptığı inceleme sonucunda kanun veya ticaret sicili tüzüğünün tescil için aradığı koşullara uygun olmadığının veya koşullardan bazılarının eksik olduğunun saptanması ve verilen süreye uygun duruma getirilmemesi, eksiklerin tamamlanmaması halinde tescil isteği red olunur.
Tescil isteğinin reddine ilişkin karar, dilekçeyi veren ilgiliye 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ olunur. Bu kararın imza karşılığında sicil dairesinde elden verilmesi de tebliğ hükmündedir. (TK. 34. 36) (TST. 28. 29. 30)
Sicil Memurunun Kararına İtiraz:
İlgililer sicil memurunun vereceği tescil, değişiklik ve kayıt silme ile ilgili kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 8 gün içinde Ticaret Sicilinin bulunduğu yerdeki ticari davalara bakmakla görevli Asliye Hukuk Mahkemesine itiraz edebilirler.
Mahkemenin vereceği kararlar aleyhine ilgililer ve sicil memuru tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde HMUK hükümlerince temyiz edebilirler. (TK 35. 36) (TST. 9. 30) Ticari İşletme, Ticari İşletmenin Unsurları, Şube
Ticari İşletme: Ticarethane veya fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletme sayılır.Ticari işletme Türk Ticaret Kanunu'nun 11,12,13. maddeleriyle, Ticaret Sicili tüzüğünün 14. maddesinde tanımlanmıştır.
Ticari İşletmenin Unsurları: Bir gelir sağlamayı hedef tutmayan veya sürekli faaliyetlerle, ticaret kanununun 17. maddesinde tanımı yapılan, esnaf sınırlarını aşmayan faaliyetler ticari işletme sayılmaz.
Ticaret Sicili tüzüğünün 14. maddesine göre ticari işletmenin genel unsurları gelir sağlanmanın amaç edinilmesi, süreklilik ve esnaf faaliyetinin sınırlarının aşılmış olmasıdır.
Ticaret sicili tüzüğünün 15. maddesi gereğince Bakanlar kurulınca Türk Ticaret Kanunu'nun 1463. maddesinin 2. fıkrasına dayanılarak çıkarılan kararnamede yer alan limitleri aşmayan ticari işletmelerin tescili zorunlu değildir.
Ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer müesseseler ticari işletme sayılır. Nelerin ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer müesseseler olduğu Türk Ticaret Kanunu 'nun 12. ve 13. maddelerinde gösterilmişir.
Şube: Ticaret Kanunu şubeyi tanımlamıştır.Şubenin tanımını yapan 5590 sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği Kanunu'nun 9. maddesinin 3. Fıkrasına göre, bir merkeze bağlı olduğu halde müstakil sermayesi ve müstakil muhasebesi bulunan veya muhasebesi merkezde tutulduğu ve müstakil sermayesi olmadığı halde tek başına ticari muamele yapan yerler şubedir.
Türk Ticaret Kanunu'nun 42. maddesinin 3. ve 4. fıkrası gereğince merkezi Türkiye'de bulunan işletmelerin şubeleriyle merkezi Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye'deki şubeleri bulundukları yerin ticaret siciline tescil ve ilanı zorunludur. (TK. 42, 50) (TST. 52, 53, 54, 55) Tacir, Gerçek Kişi Tacir, Tacir-Esnaf Ayırımı, Tüzel Kişi Tacir
Gerçek Kişi Tacir: Türk Ticaret Kanunu'nun 14. maddesine göre bir ticari işletmeyi kısmen bile olsa kendi adına işleten kimse tacir sayılmaktadır.
Bu tanım gereğince gerçek kişilerin tacir niteliğini kazanabilmesi için bir ticari işletmenin var olması, bu ticari işletmenin işletilmesi, ticari işletmenin kısmende olsa kendisi adına işletmesidir.
Tacir Esnaf Ayırımı: 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu'nun 2. ve Değişik 6. Maddeleriyle 6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun 12 ve 17. maddelerinin uygulanması bakımından, Esnaf ve Küçük Sanatkarlar ile Tacir ve Sanayicinin ayırımına ilişkin esaslar, Esnaf ve Küçük Sanatkar ile Tacir ve Sanayiciyi belirleme Koordinasyon Kurulu'nun 14.1.1985 tarihli ve 5 sayılı kararına istinaden Bakanlar kurulunca Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
Bu karara göre Koordinasyon Kurulunca tespit ve yayımlanacak esnaf ve küçük sanatkar kollarına dahil olan ve gelir vergisinden muaf olanlarla, kazançları götürü usulde vergilendirilenler, işletme hesabına göre defter tutanlardan iktisadi faaliyetleri nakdi sermayelerinden ziyade bedeni çalışmalarına dayanan ve kazançları ancak geçimlerini sağlamaya yetecek derecede az olan ve Vergi Usul Kanunu'nun 177. maddesinin 1. Fıkrasının 1 ve 3 numaralı bendlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, 2 numaralı bendinde yazılı nakdi limitin tamamını aşmayanlar Esnaf ve Küçük Sanatkar;
Vergi Usul Kanunu'na istinaden 1. sınıf tacir sayılan ve bilanço esasına göre defter tutanlar ile işletme hesabına göre defter tutan ve 1. maddede belirtilenlerin dışında kalanlar Tacir ve Sanayici sayılmaktadır.
Diğer bir anlatımla, gerçek usulde vergilendirilenlerden Vergi Usul Kanunu gereğince 1. sınıf tacir sayılan, bilanço esasına göre defter tutanlarla işletme esasına göre defter tutanlardan Vergi Usul Kanunu'nun 177. maddesinin birinci fıkrasının 1 ve 3 numaralı bendlerinde yer alan nakdi limitlerin yarısını, 2 numaralı bendindeki yazılı limitin tamamını aşanlar TACİR sayılmaktadır.
Tüzel Kişi Tacirleri: Ticaret şirketleri ile amacına varmak için ticari bir işletme işleten dernekler, kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek veya ticari bir şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan teşekkül ve müesseseler tacir sayılır. (TK. 18)
Ticaret Şirketleri: Kollektif, komandit (Adi ve Sermayesi paylara bölünmüş) limited ve anonim şirketlerdir.
Kamu İktisadi Teşebbüsleri: 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname Hükümlerine göre iktisadi devlet teşekkülü veya kamu iktisadi kuruluşu şeklinde kurulan kamu iktisadi teşebbüsleriyle bunlara bağlı müessese ve işletmeler tacir sayılır. Donatma İştiraki: Türk Ticaret Kanunu'nun 951. maddesine göre oluşturulan donatma iştirakinin tüzel kişiliği olmamasına rağmen tacirlere ilişkin hükümler donatma iştiraki içinde uygulanır. (TK.19)
Ticaret Ünvanı, Gerçek Kişilerde, Ticaret Şirketlerinde, Diğer Tüzel Kişi ve Donatma İştiraki ile Şubelerde Ticaret Ünvanı
Ticaret Ünvanı: Her tacir ticari işletmeyle ilgili işlemlerini ticaret ünvanıyla yapmaya, işletmesiyle ilgili senet ve evrakı bu ünvanla imzalamaya zorunludur. Tescil edilen ticaret ünvanının ticari işletmenin giriş cephesine herkes tarafından kolayca görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılması zorunludur. (TK. 41)
Gerçek Kişilerin Ticaret Ünvanı: Gerçek kişi tacirlerin ünvanı onların ad ve soyadlarından meydana gelir. Ad ve soyad kısaltılmaksızın bütün harfleriyle yazılır. Ad ve soyadına uygun ekler yapılabilir. Ticaret ünvanına, o ünvanı aynı sicil dairesinde daha önce tescil edilmiş olan ünvanlardan açıkça ayırmaya yarayan eklerin yapılması zorunludur.
Ad ve soyadına eklenen ekler ticaret ünvanının unsurlarındandır. (TK. 43) (TST. 17)
Ticaret Ünvanı Eklerinin Koşulları:
Bir tacirin ünvanını meydana getirmek üzere ad ve soyadına yapacağı ilavelerin tacirlerin kimliği veya işletmenin genişliği ve ehemmiyeti veya mali durumu hakkında üçüncü kişilerde yanlış bir kanı oluşmasına yer verebilecek şekilde veya gerçeğe yahut kamu düzenine aykırı olmaması zorunludur.
Yapılacak eklerin işletmenin gerçek durumunu gösteren veya ünvanda anılan kimsenin gerçek kimliğini belirten sözler olabileceği gibi ilk paragraftaki koşullara uygun hayali adlar olabilir.
Tek başına ticaret yapan gerçek kişiler ticaret ünvanlarına bir şirketin varolduğu izlenimine neden olabilecek ekler yapamazlar.
Ticaret Kanunu'na uygun bir şirket olmadıkça bir işletmenin ünvanına birden fazla gerçek kişinin ad ve soyadı konulamaz.
(Türk), (Türkiye), (Cumhuriyet), (Milli) kelimeleri ticaret ünvanına ancak Bakanlar Kurulu kararıyla konulabilir. (TK. 48) (TST. 18)
Ticaret Şirketlerinde Ticaret Ünvanı:
Kollektif Şirket: Kollektif şirketin ticaret ünvanının bütün ortakların veya hiç olmazsa ortaklardan birinin ad veya soyadı ile ortada bir şirketin bulunduğu ve şirketin kollektif olduğunu gösteren sözleri içermesi zorunludur. (TK. 44) (TST. 19)
Adi ve Paylı Komandit Şirket: Adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin ünvanı komandite ortaklardan birinin ad ve soyadı ile şirket ilişkisi bulunduğunu ve şirketin adi veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket olduğunu gösteren sözlerden oluşur.Bu şirketlerin ünvanlarında komanditer ortakların ad ve soyadlarının bulunması yasaktır. (TS. 44) (TST. 19)
Limited ve Anonim Şirketler: Limited ve anonim şirketler ne işle uğraştığı gösterilmek ve Türk Ticaret Kanunu'nun 48. maddesi hükümleri yerine getirilmek koşuluyla ticaret ünvanlarını serbestçe seçebilirler. Ünvanlarında limited, anonim kelimelerinin bulunması zorunludur.Ünvanlarında gerçek bir kişinin ad veya soyadı bulunduğu takdirde şirket nevini gösteren sözler rümuzlu veya kısaltılmış olarak yazılamaz. (TK. 45) (TST. 19)
Diğer Tüzel Kişiler ve Donatma İştiraki:
Diğer Tüzel Kişiler: Amacına varmak için bir ticari işletme işleten derneklerle, vakıfların, kendi kuruluş kanunları gereğince özel hukuk hükümleri dairesinde idare edilmek veya ticari bir şekilde işletilmek üzere devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından kurulan ve tüzel kişiliği bulunan işletmelerin ticaret ünvanları kendi adlarının aynıdır. Kamu yararına derneklerin işlettikleri tüzel kişiliği bulunmayan ticari işletmelerle; devlet, vilayet, belediye gibi kamu tüzel kişileri tarafından işletilen ve tüzel kişiliği buunmayan ticari işletmelerin ünvanları kendilerini işleten tüzel kişinin adı ile işletme konusunu gösteren sözlerden oluşur. (TK. 18) (TST. 20)
Donatma İştiraki: Donatma iştirakinin ticaret ünvanı müşterek donatanlardan en az birisinin ad ve soyadından ve donatma iştirakinin bulunduğunu gösteren sözlerden meydana gelir. Soyadları ile gemi adının tam olarak yazılması zorunludur.
Donatma iştirakinin tescilinde Türk Ticaret Kanunu'nun 951. maddesinin 2. Fıkrasındaki esaslar gözönünde bulundurulur. (TK. 46) (TST. 20)
Şubeler :
Her şube kendi merkezinin ticaret ünvanını “şube” olduğunu belirterek kullanmak zorundadır.
Her şubenin ünvanı kendi merkezinin ticaret ünvanına o merkezin şubesi olduğunu açıkça gösteren sözlerin eklenmesiyle oluşur. Şube ünvanına şubeyle ilgili eklerin yapılması mümkündür.
Merkezi yurtdışında bulunan bir işletmenin Türkiye'deki şubesinin ticaret ünvanının tescilinde merkezin ve şubenin bulunduğu yerlerin ve şube olduğunun açıkça gösterilmesi zorunludur. (TK. 50) (TST. 53)